Wat er mis is met de Natuurkunde Bachelor.
Onder het mom van: schijf elke dag een betoog (ben benieuwd hoelang ik dat volhou) hier het eerste, misschien stuur ik het tzt wel naar de Scoop.
Wetenschap
Wetenschap bedrijven is het vinden van plausibele en bruikbare oplossingen voor nieuwe vraagstukken die zijn ontsproten aan een nieuwsgierig brein. Bestaande kennis wordt gebruikt als handvat en gereedschap bij het tasten in het duister van het nieuw. Enerzijds moet de nieuwe kennis aansluiten op datgene waarvan we inmiddels mogen stellen dat het de waarheid is, anderzijds moet altijd de deur open worden gehouden voor een geheel nieuw inzicht dat de wereld (of delen daarvan) op zijn kop zal zetten. Het is aan de kritische geest van de (aspirant)wetenschapper de juiste afweging te maken en te kiezen. Op nieuw en onbekend terrein laat de logica of intuïtie ons soms gewoon in de steek en komt het aan op een goed stel hersenen dat flexibel en praktisch genoeg is orde te scheppen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. In combinatie met voortdurend discours wordt zo het bouwwerk der wetenschap voortdurend vertimmerd tot een steeds beter model. Het daarvoor benodigde analytisch vermogen is dus een belangrijke eigenschap in het bedrijven van wetenschap.
Wiskunde
De Bachelor Natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam slaagt er niet in eenzulke denkhouding in het gros van zijn studenten te installeren. De studie is een VWO+, met als enige onderscheiding van voorgaande scholing dat het meer en moeilijker is, twee kwalificaties die op zich niet genoeg zijn de meeste studenten verder te interesseren. Ook zijn het niet de enige ingrediënten voor een goede wetenschappelijke opleiding. Geen wonder dat de helft afhaakt: op het VWO werd ook maar nauwelijks duidelijk waar al dat moois goed voor was. Gelukkig, masochisme en zelfkastijding zijn geen geheel onbekende begrippen bij de Natuurkundestudent, dus het aantal afvallers valt mij eerder reuze mee dan vies tegen. Nu is dit cijfer natuurkunde niet de enige metriek voor de mate van aantrekkelijkheid van een studie. Toch ben ik van mening de de wetenschap Natuurkunde meer te bieden heeft dan wiskundige methoden en technieken zoals bijvoorbeeld bij, pak 'em beet, Wiskunde N2 of Quantum Mechanica gegeven worden. In de hoorcollege concreet begrippen behandelen en aan begripsvorming werken komt maar mondjesmaat voor en wordt meestal verbeurd voor het doorploegen van abstracte en voor velen weinig stimulerende, voor sommigen daardoor onbegrijpelijke rekensommen. Dat is geen opleiding tot wetenschapper in de Natuurkunde, dat bezigheidstherapie voor autisten. Natuurkunde moet spannend, hip en cool zijn, wat voor de brede basis, zoals die gelegd zou moeten worden in een Bachelor Natuurkunde, zeker het geval is. Ik hoef u dit niet uit te leggen, boeken van Penrose en Feynman kunnen u oneindig veel beter enthousiasmeren dan ik. Waar het me om gaat is dat nieuwsgierigheid en een goed verstand eerst zouden moeten komen, daarna de rest.
Elite versus volk
Natuurlijk, voor sommigen werkt de studie al min of meer zo. Zij zijn zelf al bedrevener in het behandelen van nieuwe kennis en hebben wellicht buitenschools al heel wat binnengehaald en zijn slim genoeg daar zelf mee aan de slag te gaan. Zij danken God de Paepe dat nu eindelijk de imaginaire getallen worden behandeld, want hoe moet die hobby AAC-encoder anders de tonaliteit uit het energiespectrum halen? Het is duidelijk dat deze knappe koppen alle ruimte verdienen en zich moeten mogen onttrekken aan alles waarvan zij vinden dat ze het niet nodig hebben. Het lijkt erop dat de faculteit het bestaan van de twee groepen ziet, maar het niet eens kan worden over een coherente aanpak. Enerzijds is het curriculum vooral aangepast op de slimmeren (nadruk ligt op wiskundige methoden en technieken, niet op algemene vorming en de ontwikkeling van een stel hersens wat je verder brengt in de wetenschap), anderzijds worden drempels voortdurend omlaag getrokken om maar zoveel mogelijk zieltjes af te leveren. U ziet het al, dit is een gevaarlijke cocktail van Haagse financieringsconstructies en Amsterdams opportunisme. Wat zou het mooi zijn als de zieltjes vanzelf kwamen en zonder flauwe cijferophogingen door de studie heenfietsten. Ik zeg: vergeet die veredelde typcursus die ABC heet; geef me liever een wekelijkse werkgroep waar wekelijks de intellectuele degens gekruist kunnen worden over een interessant onderwerp (bijvoorbeeld als aansluiting op het vak Keerpunten of als losstaande cursus over onderzoek uit de marge). Misschien pleit ik gewoon voor een verplicht op de Bachelor afgemeten keuzevak Wetenschapsfilosofie, met bijpassende didactische aanwijzingen voor alle docenten werkzaam binnen de Bachelor.